Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Jolanta Krzywonos
Protokolant:	st. sekr. sądowy Maria Misiuda

po rozpoznaniu w dniu 21 września 2017 r.

sprawy W. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych

na skutek odwołania W. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 18 października 2016

znak : (...)

oddala odwołanie

Sygn. akt: IV U 1735/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 września 2017r.

Decyzją z dnia 18 października 2016r., znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. po rozpoznaniu wniosku W. J. z dnia 30 września 2016r. odmówił prawa do emerytury wskazując w uzasadnieniu, że wnioskodawca nie udowodnił 15 letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uznał jako pracy w szczególnych warunkach okresów od 26 lutego 1977 r. do 31 sierpnia 1979r.

( służba wojskowa przypadająca po 31 sierpnia 1979 r. nie może zostać uwzględniona jako praca w warunkach szczególnych), od 14 listopada 1979 r. do 25 kwietnia 1981 r. (brak określenia charakteru pracy ściśle wg rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r., brak powołania się na wykaz, dział oraz pozycję w/w rozporządzenia), od 26 kwietnia 1981 r. do 31 grudnia 1998 r. ( charakter pracy niezgodny z rozporządzeniem RM z dnia 7 lutego 1983 r.)

Od powyższej decyzji wnioskodawca złożył odwołanie wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu emerytury. W uzasadnieniu wskazał, iż posiada 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach, czego potwierdzeniem jest wyrok SR w Rzeszowie z dnia 11 kwietnia 2006 r. sygn. akt IV P 628/05. Wyrokiem tym sprostowano mu świadectwo pracy w ten sposób, że w pkt 8 tegoż świadectwa nakazano wpisać, iż w okresach od 26 lutego 1977 r. do 17 października 1979r. i od 14 listopada 1979 r. do 25 kwietnia 1981 r. W. J. wykonywał pracę w szczególnych warunkach przy montażu i remoncie urządzeń elektroenergetycznych na stanowisku elektromontera urządzeń elektroenergetycznych zaś w okresie 26 kwietnia 1981 r. do 30 listopada 2005 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach przy montażu i remoncie urządzeń elektroenergetycznych i prace kierowcy samochodu specjalistycznego na stanowisku elektromontera urządzeń elektroenergetycznych- kierowcy samochodu specjalistycznego.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS Oddział R. podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W. J. urodził się (...). W dniu 30 września 2016r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Nie jest członkiem OFE. Wnioskodawca posiada udowodniony staż ogólny w wysokości 25 lat 1 miesiąca i 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Kwestią sporną było zatrudnienie wnioskodawcy w warunkach szczególnych w okresach od 26 lutego 1977 r. do 17 października 1979r. , od 14 listopada 1979 r. do 25 kwietnia 1981 r. i od 26 kwietnia 1981 r. do 31 grudnia 1998 r. w (...) w K.

(akta organu rentowego – wniosek o emeryturę k. 1-8 , decyzja z dnia 18.10.2016 r. k. 33)

W celu udowodnienia okresów zatrudnienia, w tym stażu pracy w szczególnych warunkach, do wniosku o emeryturę załączył świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 31.05.2006r., w którym stwierdzono, że W. J., będąc zatrudniony w (...) w K. – w okresach od 26 lutego 1977 r. do 17 października 1979r. i od 14 listopada 1979 r. do 25 kwietnia 1981 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę elektromontera urządzeń elektroenergetycznych, zaś od 26 kwietnia 1981 r. do 30 listopada 2005 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę elektromontera urządzeń elektroenergetycznych - kierowcy samochodu specjalistycznego.

Powyższe świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach zostało wydane w wykonaniu sentencji prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11.04.2006r., sygn. akt IV P 628/05 – nakazującego pracodawcy sprostowanie świadectwa pracy miedzy innymi W. J..

W okresach od dnia 26 lutego 1977 r. do 17 października 1979r. oraz od 14 listopada 1979 r. do 30 listopada 2005 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) w K. Zakład nr (...) w K. Oddział w R.. Wnioskodawca z wykształcenia jest elektrykiem, posiada również zaświadczenie kwalifikacyjne E, które uprawniało go do zatrudnienia przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych w zakresie ich obsługi bez ograniczenia napięcia. Zaświadczenie to zostało wydane 28 lutego 1977r., a jego ważność była przedłużana. Posiadał też prawo jazdy Kategorii II wydane 17 czerwca 1977 r. Wnioskodawca jako brygadzista pracował w 3 osobowej brygadzie. Brygada zajmowała się montowaniem urządzeń reklamowych w terenie oraz ich serwisem.

W pierwszym ze wskazanych okresów wnioskodawca stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę elektromontera urządzeń elektroenergetycznych (reklam neonowych). W tym okresie tj. od 21 października 1977 r. do 17 października 1979 r. wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. Od 14 listopada 1979 r. wnioskodawca ponownie podjął pracę w w/w zakładzie obejmując stanowisko tożsame z poprzednio zajmowanym tj. elektromontera urządzeń elektroenergetycznych (reklam neonowych). Ponadto w dniu 26 kwietnia 1981 r. wnioskodawca zawarł z pracodawca dodatkowa umowę zlecenie na wykonanie dodatkowych czynności kierowcy samochodu specjalistycznego S. z wysięgnikiem lub Ż. z drabiną, nie wchodzących w zakres normalnych obowiązków służbowych. Tożsame umowy wnioskodawca zawierał również w dniu 2 stycznia 1985 r. oraz 4 stycznia 1988 r. Umowy te zawierane były na czas nieokreślony. Jako kierowca samochodu specjalistycznego wnioskodawca przemieszczał pojazd pomiędzy punktami napraw lub montażu reklam, obsługiwał wysięgnik oraz dokonywał bieżących napraw powierzonego pojazdu. W okresie od 18 września 1989 r. do 11 listopada 1989 r. wnioskodawca przebywając na urlopie bezpłatnym w macierzystym zakładzie pracy, świadczył prace jako elektromonter na budowie eksportowej w K.. Na mocy umowy o pracę zawartej w dniu 30 czerwca 1993r. z dotychczasowym pracodawcą wnioskodawca z dniem 1 lipca 1993 r. został zatrudniony na ½ etatu na stanowisku kierowcy samochodu specjalistycznego.

Dowód: dokumentacja w aktach osobowych, dokumentacja w aktach organu rentowego, zeznania świadków Z. S. (1), J. R., S. L., Z. S. (2), W. P., zeznania wnioskodawcy W. J.

Sąd dokonał powyższych ustaleń faktycznych na podstawie dokumentów zalegających w aktach osobowych wnioskodawcy, aktach organu rentowego oraz na podstawie zeznań świadków Z. S. (1), J. R., S. L., Z. S. (2), W. P..

Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów zgromadzonym w aktach organu rentowego i aktach osobowych wnioskodawcy, albowiem ich forma, jak i treść nie budzą wątpliwości Sądu w zakresie zarówno ich autentyczności, jak i prawdziwości zawartych w nich stwierdzeń.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków Z. S. (1), W. P., J. R. i Z. S. (2) w zakresie w jakim wskazywali oni, iż wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu specjalistycznego S. z wysięgnikiem przy obsłudze i montażu reklam neonowych. Sugerowali też, iż było to jego jedyne zajecie czemu Sąd ostatecznie nie dał wiary. Należy bowiem zauważyć, że zarówno Z. S. (1) jak i W. P. pracowali jako elektromonterzy i jak sami wskazywali świadczyli pracę w innych brygadach. Widywali wnioskodawcę tylko wówczas gdy brygady, w których pracowali potrzebowały samochodu specjalistycznego. Stąd też nie mogli mieć wiedzy czy wnioskodawca stale i w pełnym wymierzę czasu pracy świadczył prace kierowcy pojazdu specjalistycznego. Podobnie takiej wiedzy nie mógł również posiadać J. R., który jak sam zeznał był kierowca innego pojazdu specjalistycznego i spotykał wnioskodawcę tylko w siedzibie firmy. Wiedzy takiej nie posiadał też Z. S. (2), który pracował w Dziale produkcji na ślusarni i spotykał wnioskodawcę głównie w siedzibie firmy. Tylko bowiem sporadycznie miały miejsce sytuacje, że świadek ten montował konstrukcje metalowe w terenie gdzie pracował również wnioskodawca.

Sąd częściowo dał wiarę również zeznaniom wnioskodawcy oraz świadka S. L., który był w spornym okresie jego przełożonym. Za niewiarygodne Sąd uznał twierdzenia świadka i samego wnioskodawcy, że wykonywał on wyłącznie pracę kierowcy samochodu specjalistycznego. Zeznania te stoją w sprzeczności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, trudno bowiem przyjąć, aby wnioskodawca mając wszystkie potrzebne uprawnienia oraz angaż elektromontera, przyjeżdżając na miejsce naprawy lub montażu reklamy pozostawał bezczynnie w pojeździe nie uczestnicząc w wykonywaniu usługi aż do czasu jej zakończenia. Zauważyć bowiem należy, że wnioskodawca nie rozwoził pracowników ale był członkiem brygady elektromonterów a nawet sprawował funkcje brygadzisty. Nie sposób również nie zauważyć, że zeznania świadka S. L. stoją w sprzeczności z dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych wnioskodawcy. Większość tych dokumentów opatrzona jest własnoręcznym podpisem samego świadka, który nie jest w stanie racjonalnie wyjaśnić, skąd aż tak duże rozbieżności pomiędzy treścią jego zeznań, a tym co poświadczył w dokumentach.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest nieuzasadnione.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy wnioskodawca świadczył przez co najmniej 15 lat pracę, która zgodnie z wykazem A stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, stanowiła zatrudnienie w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku określonego w art. 32 ustawy emerytalnej, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. na dzień 1 stycznia 1999 r. osiągnęli oni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wymagany według przepisów dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat (dla mężczyzn), mają 25 lat okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie przystąpili do Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego i pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43 ze zm.) , do którego odsyła art. 32 ustawy emerytalnej określają niższy wiek emerytalny, rodzaje prac i stanowisk oraz warunki na podstawie których przysługuje prawo do emerytury. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Te okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Warunkiem niezbędnym do uzyskania na podstawie przepisów powołanego rozporządzenia emerytury przez pracownika, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, jest spełnienie łącznie następujących przesłanek z § 3 i § 4 ust. 1 w/w rozporządzenia, tj. dla mężczyzn osiągnięcie wieku 60 lat, posiadanie okresu zatrudnienia w wysokości 25 lat, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczonymi do okresów zatrudnienia oraz legitymuje się 15 – letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Należy przy tym zauważyć, że o tym czy praca był wykonywana w szczególnych warunkach decyduje nie stanowisko, lecz wykonywane czynności. Ustalenie zatem, jakie prace wnioskodawca faktycznie wykonywał, nie zaś nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek do przyznania dochodzonego świadczenia (z uzasadnienia wyroku SN z dnia 21.04.2004r., II UK 337/03). Jednocześnie zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 9 kwietnia 2009 r. (sygn. I UK 316/08) w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Nie może, zatem ulegać wątpliwości, że pracownik albo ubezpieczony ubiegający się o świadczenie z ubezpieczenia społecznego może w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych wszelkimi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą jego uprawnienia z tytułu ubezpieczenia – także wówczas, gdy z dokumentu wynika, co innego (art. 473 k.p.c.). Należy wprawdzie stwierdzić, że okres zatrudnienia w szczególnych warunkach organ rentowy stwierdza na podstawie wystawianych przez zakład pracy świadectw pracy, jednakże pracownik nie może ponosić ujemnych konsekwencji za niedokładności w określaniu stanowisk pracy przez pracodawcę, albo braku wystawienia stosownych zaświadczeń, jeżeli w sposób niebudzący wątpliwości wykaże wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego, odnosząc się do okresów pracy wnioskodawcy obejmującego daty od 26 lutego 1977 r. do 17 października 1979r. , od 14 listopada 1979 r. do 25 kwietnia 1981 r. i od 26 kwietnia 1981 r. do 31 grudnia 1998 r. w (...) w K. należy wskazać, iż wnioskodawca nie udowodnił, iż stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy samochodu specjalistycznego. W świetle zgromadzonej dokumentacji Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków wskazujące, że wnioskodawca był kierowcą samochodu specjalistycznego S. z wysięgnikiem. Zauważyć jednak należy, że zeznający w sprawie świadkowie nie mieli możliwości zaobserwować czy wnioskodawca pracę tą wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ponieważ albo pracowali w innej brygadzie albo byli odrębnymi kierowcami albo świadczyli pracę w siedzibie zakładu, sporadycznie wyjeżdżając w teren. Jak wynika natomiast z dokumentów wnioskodawca zawarł w dniu 26 kwietnia 1981 r. z pracodawcą dodatkową umowę zlecenie na wykonanie czynności kierowcy samochodu specjalistycznego S. z wysięgnikiem lub Ż. z drabiną, nie wchodzących w zakres normalnych obowiązków służbowych. Tożsame umowy wnioskodawca zawierał również w dniu 2 stycznia 1985 r. oraz 4 stycznia 1988 r. Dopiero z dniem 1 lipca 1993 r. wnioskodawca został zatrudniony na ½ etatu na stanowisku kierowcy samochodu specjalistycznego. Wobec powyższego Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom świadków w zakresie w jakim wskazywali oni, iż praca kierowcy samochodu specjalistycznego była jedynym zajęciem wnioskodawcy. W świetle zgromadzonej dokumentacji oraz zeznań świadków można natomiast uznać, że wnioskodawca oprócz pracy kierowcy wykonywał pracę elektromontera urządzeń elektroenergetycznych (reklam neonowych). Wskazują na to nie tylko angaże zalegające w aktach osobowych wnioskodawcy, ale również jego wykształcenie elektryczne oraz zaświadczenie kwalifikacyjne E, które uprawniało go do zatrudnienia przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych w zakresie ich obsługi bez ograniczenia napięcia. Zaświadczenie to zostało wydane 28 lutego 1977r., a jego ważność była przedłużana co pozwala twierdzić, iż wnioskodawca korzystał z tych uprawnień w pracy zawodowej.

W świetle powyższego zasadnym jest odnieść się do kwestii możliwości zakwalifikowania pracy wnioskodawcy w charakterze elektromontera urządzeń elektroenergetycznych (reklam neonowych) wykonywanej w (...) w K. jako pracy w szczególnych warunkach.

Prace przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznym i cieplnych znalazły się w dziale II wykazu A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego i pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43 ze zm.), dział ten dotyczy energetyki. Wskazać należy, iż powyższy sposób kwalifikacji prawnej w/w prac nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje, bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Sąd, zatem nie może swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym. By uznać pracę za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach, dane stanowisko musi być wymienione w danym dziale przemysłu, którego dotyczy rozporządzenie (por. wyrok Sądu najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10,). Z kolei dla właściwego odkodowania prac objętych wykazem A dział II pomocna jest analiza regulacji dotyczących energetyki, która pozwoli na odróżnienie jej od zwykłych prac (robót) elektrycznych. Sięgając, zatem do przepisów obowiązującej aktualnie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 220) wskazać należy, że w art. 3 pkt 12 zawierającym definicję przedsiębiorstwa energetycznego postanowiono, że przedsiębiorstwo energetyczne, to podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi albo przesyłania dwutlenku węgla . Podzielając, zatem pogląd Sądu Najwyższego podnieść należy, iż energetyka to gałąź przemysłu zajmująca się wytwarzaniem (przetwarzaniem)energii elektrycznej oraz cieplnej i dostarczeniem jej odbiorcom (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca2009 roku, I UK 24/09). Biorąc, zatem pod uwagę treść w/w zapisu działu II rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., wskazać należy, iż pracami w energetyce są prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Wprawdzie przytoczone regulacje pochodzą z okresu późniejszego, aniżeli okres objęty sporem, to nie ma jednak powodu, aby uznawać, że w okresie braku stosownych unormowań, treść wskazanych powyżej pojęć była odmienna. W związku z powyższym, w okolicznościach niniejszej sprawy, brak jest podstaw do uznania, że praca wnioskodawcy w spornych okresach wykonywana na stanowisku elektromontera w (...) w K. stanowiła pracę w szczególnych warunkach wymieniona w wykazie A dziale II do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. Z całą pewnością, zakład ten nie był przedsiębiorstwem energetycznym, a wykonywane przez wnioskodawcę prace nie były pracami przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych.

Reasumując nie można uznać, że W. J. spełnił warunki do uzyskania prawa do emerytury w trybie art. 184 ustawy emerytalno-rentowej, albowiem w dacie wejścia w życie ustawy tj. 1 stycznia 1999r nie spełnił wymogu dotyczącego stażu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Z tych względów na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.